Jak przebiega śmierć człowieka? Te sygnały mogą świadczyć o nadchodzącym końcu

Z analiz GUS wynika, że średnia długość życia w Polsce wynosi obecnie 71,8 lat dla mężczyzn i 79,7 lat dla kobiet. Pomijając okres pandemii, przeciętnie żyjemy coraz dłużej. Nie oznacza to jednak, że umieramy ze względu na wiek. Nasze ciało przestaje funkcjonować z powodu zachodzących w nim procesów biochemicznych, które prowadzą do stopniowego osłabienia organizmu i jego zdolności do regeneracji. Jak rozpoznać, że śmierć się zbliża?

Co prowadzi do śmierci organizmu?

Organizm działa dzięki niezliczonym procesom: od oddychania komórkowego po funkcjonowanie narządów. Z wiekiem te procesy spowalniają, a komórki tracą zdolność do odnowy. Starzenie się przyspieszają niezdrowe nawyki: palenie, otyłość, brak aktywności, a także dieta bogata w przetworzoną żywność. W większości przypadków przyczyną śmierci nie jest samo starzenie się, lecz poważne schorzenia przewlekłe.

Objawy zbliżającego się końca

Proces umierania przebiega różnie – może trwać godziny, ale też tygodnie. Najczęstsze objawy to:

• Wydłużający się sen – spowolniony metabolizm prowadzi do przewlekłego zmęczenia.
• Utrata apetytu i pragnienia – zmniejszone zapotrzebowanie energetyczne i problemy z przełykaniem.
• Odstępstwo od bliskich – wycofanie się, potrzeba samotności.
• Chłodne kończyny i bladość skóry – słabsze krążenie krwi.
• Problemy z oddychaniem – rzężenie, przerwy między oddechami, duszność.
• Zaburzenia orientacji – dezorientacja, halucynacje, problemy z komunikacją.

Czy osoba umierająca cierpi?

Cierpienie zależy od przyczyny śmierci. Nowotwory kości czy urazy mogą być bardzo bolesne. Kluczowe jest podanie leków przeciwbólowych, najlepiej dożylnie, jeśli inne metody są już nieskuteczne.

Ostatnie godziny życia

Tuż przed śmiercią obserwuje się:

• wybuchy energii lub skrajne zmęczenie;
• plamy na skórze, spadek ciśnienia;
• nieregularny, słaby puls;
• utratę przytomności lub szklisty wzrok;
• minimalną aktywność fizyczną.

Po śmierci

Zmarła osoba przestaje reagować na bodźce. Oczy są nieruchome, skóra woskowata, a mięśnie zwiotczałe. Dochodzi do niekontrolowanego opróżnienia pęcherza i jelit.

Formalności po zgonie

Śmierć potwierdza lekarz. Sporządzana jest karta zgonu i akt zgonu. Zawierają one dane osobowe, przyczynę śmierci (bezpośrednią, wtórną i wyjściową). WHO zaleca unikanie tzw. garbage codes, które są bezużyteczne statystycznie.

Śmierć jako naturalny etap

Choć średnia długość życia rośnie, nie zawsze wiąże się to z dobrą jakością życia. Celem medycyny paliatywnej jest zapewnienie możliwie największego komfortu choremu, który zbliża się do kresu swojej drogi. Świadomość, jak przebiega ten proces, pomaga bliskim zrozumieć i zaakceptować nieuniknione.