Ta witamina może być toksyczna. Sami prosimy się o uszkodzenia wątroby i nerek

Witamina A – kiedy przestaje pomagać, a zaczyna szkodzić?

Choć witamina A jest niezbędna dla zdrowia, jej nadmiar może być toksyczny, prowadząc do poważnych uszkodzeń wątroby, nerek, a także zaburzeń wzrostu czy problemów skórnych. Sprawdź, jaka dawka może być szkodliwa, jakie objawy wskazują na hiperwitaminozę A i co zrobić, by obniżyć jej poziom.

Dlaczego witamina A jest tak ważna?

Witamina A to zbiorcza nazwa dla retinoidów oraz niektórych karotenoidów (np. beta-karotenu). Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – obok witamin D, E i K.

Jej główne funkcje to:

• wspomaganie prawidłowego widzenia,
• udział w procesach podziału komórkowego,
• wzmacnianie odporności,
• działanie antyoksydacyjne (neutralizacja wolnych rodników).

Źródła witaminy A w diecie to m.in.:

• wątróbka,
• produkty mleczne,
• szpinak,
• marchew i inne warzywa bogate w beta-karoten.

Hiperwitaminoza A – kiedy witamina szkodzi?

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A:

• kobiety: 700 mcg,
• mężczyźni: 900 mcg.

Problemy zdrowotne pojawiają się, gdy dawka przekracza 1500 mcg dziennie przez dłuższy czas. Witamina A jest magazynowana w wątrobie i stopniowo uwalniana do krwi, co może prowadzić do toksyczności.

Typowe przyczyny hiperwitaminozy A:

• suplementacja bez kontroli (terapia megawitaminowa),
• stosowanie metabolitów witaminy A przy leczeniu trądziku lub chorób skóry.

Objawy ostrej toksyczności witaminy A:

• nudności i wymioty,
• ból brzucha i głowy,
• senność i drażliwość,
• łuszczenie się skóry,
• zwiększone ciśnienie śródczaszkowe.

Objawy przewlekłego zatrucia witaminą A:

• przerzedzenie i szorstkość włosów,
• wypadanie brwi,
• suchość oczu i pękanie ust,
• przesuszenie skóry,
• ogólne osłabienie i bóle głowy,
• osteoporoza i częstsze złamania,
• anoreksja, świąd, zahamowanie wzrostu u dzieci,
• biegunki, podrażnienie skóry, toksyczność dla wątroby i nerek.

Uwaga: Hiperwitaminoza A u kobiet w ciąży może prowadzić do wad wrodzonych u dziecka.

Jak obniżyć poziom witaminy A w organizmie?

Diagnozę stawia się na podstawie objawów i badań, w tym poziomu retinolu na czczo. Leczenie polega na odstawieniu suplementów i eliminacji źródeł witaminy A z diety.

Rekomendowane działania:

• natychmiastowe zaprzestanie przyjmowania suplementów,
• czasowe wykluczenie produktów bogatych w witaminę A (np. wątróbki),
• monitorowanie objawów – najczęściej ustępują w ciągu 1–4 tygodni.

Podsumowanie

Witamina A, choć niezbędna dla zdrowia, może stać się groźna przy nadmiernym spożyciu. Kluczem do bezpieczeństwa jest umiar i konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. Jeśli podejrzewasz u siebie hiperwitaminozę, nie zwlekaj z badaniami i eliminacją źródła nadmiaru.

Źródło: opracowanie własne na podstawie aktualnych danych medycznych, 2025